توهم ماه: پدیده ای حل نشده پس از هزاران سال ، چرا ماه در افق بزرگ تر به نظر می رسد؟ - تاورنا

در طول تاریخ، فیلسوفان بزرگی همانند ارسطو نیز به این پدیده پرداخته اند. ارسطو در قرن چهارم قبل از میلاد معتقد بود که جو زمین مانند یک عدسی عمل می نماید و به همین خاطر ماه در نزدیکی افق بزرگ تر به نظر می رسد. اما امروزه با تحقیقات علمی، می دانیم که این پدیده بیشتر ناشی از نحوه عملکرد سیستم بینایی انسان است تا اثرات جوی. آنالیز های علمی نشان داده است که میزان واقعی ماه در هر نقطه از آسمان یکسان است و تغییر نمی نماید.

دلیل های احتمالی توهم ماه

یکی از شرحات احتمالی برای این پدیده مربوط به نحوه درک مغز از فاصله و میزان اجسام است. بعضی پژوهش ها نشان می دهد که اشیای روی افق، مانند درختان و ساختمان ها، مغز را به اشتباه می اندازند و باعث می شوند که ماه به نظر نزدیک تر و بزرگ تر از واقعیت باشد. در این شرایط، مغز انسان از این اشیا به عنوان مرجع استفاده می نماید و به اشتباه ماه را بزرگ تر درک می نماید. در مقابل، وقتی ماه در بالای آسمان قرار گرفته است و هیچ جسمی برای مقایسه وجود ندارد، مغز ماه را کوچک تر تصور می نماید.

این پدیده مشابه با توهم پونزو (Ponzo Illusion) است. در این توهم، دو خط هم میزان به دلیل زمینه و موقعیت بصری متفاوت، به نظر میزان های متفاوتی دارند. اگر این تصویر را برعکس کنیم، شاید چیزی مشابه در خصوص توهم ماه نیز رخ دهد؛ یعنی موقعیت ماه در افق به دلیل اشیای اطراف بزرگ تر به نظر می رسد.

فضانوردان و تجربه توهم ماه

یکی از نکات جالب درباره توهم ماه این است که حتی فضانوردانی که در فضا و بدون هیچ مانعی در افق قرار دارند نیز این پدیده را تجربه نموده اند. این موضوع نشان می دهد که توهم ماه تنها به نحوه قرارگیری آن در افق محدود نمی گردد و این توهم حتی در شرایطی که هیچ مانعی برای مغز جهت مقایسه وجود ندارد، اتفاق می افتد. ناسا در این خصوص اعلام نموده است که هنوز شرح دقیقی برای این پدیده وجود ندارد، اما فارغ از دلیل علمی آن، تماشای ماه بزرگ در افق همچنان تجربه ای زیبا و شگفت انگیز است.

در نهایت، تا زمانی که محققان بتوانند شرح دقیق و جامعی برای توهم ماه ارائه دهند، برترین راه این است که از این پدیده زیبا لذت ببریم و تماشا ماه بزرگ و درخشان در افق را یکی از لحظات جادویی طبیعت بدانیم.