تحریم نباید به عدم دسترسی ایرانیان به دارو و مواد غذایی منجر گردد - تاورنا

به گزارش خبرنگاران، قاسم زمانی، مدرس حقوق بین الملل عصر امروز (سه شنبه، 18 دی) در نشستی با موضوع آنالیز آثار تحریم بر حق سلامت در رابطه با حق بر سلامت به واسطه نقض توسط تحریم های اقتصادی، اظهار کرد: قلمرو حقوق بین الملل به سرعت رو به توسعه است. اگر در گذشته حقوق بین الملل صرفا به صحنه های جنگ مربوط می شد و روابط نیروهای متقاصد را به نقض می کشید و یا خود را به تضمین روابط دیپلماتیک میان دولت ها محدود نموده بود، امروزه که با وصف دنیای شدن توصیف می گردد، نظام حقوق بین الملل به تمام حوزه های زیست بین المللی از جمله حوزه سلامت نیز رسوخ پیدا نموده است. این رسوخ از آن منظر است که بهداشت و سلامتی را موضوعی بین المللی قلمداد نموده و ارتباط محکمی میان بهداشت و سلامتی با صلح و امنیت دنیای برقرار نموده است.

وی با بیان این که در دوره جنگ دنیای دوم زمانی که رییس جمهور آمریکا اظهار داشت، دنیا پس از مرگ بر پایه چهار آزادی بنیادین آزادی بیان، آزادی مذهبی، رهایی از ترس و رهایی از احتیاج، بنا نهاده خواهد شد، مطرح کرد: چهارمین احتیاج یعنی رهایی از احتیاج مُبیّن تعهد دولت ها به تامین سلامتی و بهداشت برای مردمان خود بود. به همین دلیل سازمان دنیای بهداشت که در سال 1948 و همزمان با امضای اعلامیه دنیای حقوق بشر تبلور پیدا کرد، تحقق بهداشت و اعتلای استانداردهای بهداشتی را سرلوحه اهداف خود قرار داد.

وی اضافه نمود: در مقدمه اساس نامه، سازمان دنیای بهداشت بهره مندی از بالاترین استانداردهای قابل حصول سلامتی را یکی از حقوق بنیادین هر انسانی قلمداد نموده و بهداشت و سلامتی را در محدوده ای فراتر از فقدان بیماری مورد توجه قرار داد. بهداشت و سلامتی صرفا به معنای فقدان بیماری نیست. سازمان دنیای بهداشت، عناصری مانند محصولات پزشکی، سرمایه گذاری بهداشتی، مدیریت نظارت و بهداشت عمومی را در عرصه بهداشت و درمان برشمرد و حق بر بهداشت را بیانگر سلامت جسمی، روانی و اجتماعی کامل همه انسان ها قلمداد کرد که شامل آزادی تولیدمثل، رهایی از شکنجه، ممنوعیت از آزادی بدون رضایت فرد و... می شد.

زمانی گفت: سازمان دنیای بهداشت بارها بر ارتباط میان حق بر سلامتی با حق بر غذا، آب آشامیدنی سالم، محیط زیست سالم و... تاکید نموده است. حق بر سلامتی در اسناد بین المللی مختلف مورد شناسایی قرار گرفته است. علاوه بر اساس نامه سازمان دنیای بهداشت و ماده 25 اعلامیه دنیای حقوق بشر، در میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و در ماده 24 کنوانسیون حقوق کودک، ماده 5 کنوانسیون برطرف تبعیض نژادی، کنوانسیون حمایت از اشخاص دارای معلولیت و... در سطح منطقه ای منشور اجتماعی اروپا و در کشور خودمان در اصل 29 قانون اساسی مورد شناسایی قرار گرفته است.

این مدرس حقوق بین الملل توضیح داد: بنابراین امروزه حق بر سلامت و بهداشت یک حق بشری محسوب می گردد که 3 تعهد را بر دولت ها تحمیل می نماید. تعهد به احترام، حمایت و اجراء شامل این موارد هستند. دولت ها نباید به صورت مستقیم یا غیرمستقیم از بهره مندی افراد از حق بر سلامت جلوگیری نمایند و باید اقدامات تقنینی و اجرایی مناسب را برای تحقق حق بر سلامت انجام دهند.

زمانی در تعریف حق بر سلامتی با بیان این که حق بر سلامتی، صرفا حق بر سالم بودن نیست و حق بر نظام حمایتی است که فرصت برابر بهره مندی از بالاترین سطح سلامت را برای عموم فراهم کند، گفت: حق بر سلامتی، یک حق فراگیر است که در کنار آن حق بر خدمات درمانی و عوامل مشخص نماینده ای مثل دسترسی به مسکن، غذا و محیط زیست سالم نیز وجود دارد. حق بر سلامتی بر شماری از حوزه های حقوق بین الملل به عنوان یک حق بشری تاثیر گذاشته و حقوق مالکیت معنوی را تعدیل نموده است.

وی، افزود: سازمان دنیای تجارت دسترسی افراد به داروهای ضروری را یکی از حداقل های ضروری قلمداد نموده و از لایسنس های(مجوزهای) اجباری سخن به میان آورده است. دولت روآندا علیه کانادا دعوایی مطرح نموده که می تواند به مبتلایان ایدز سلامتی بیشتری عرضه کند و سازمان دنیای تجارت اصرار می نماید که دولت کانادا باید شرکت دارویی کانادا را تحت فشار قرار دهد تا زمینه فروش دارو را به کشورهای آفریقایی و روآندا فراهم کند.

این مدرس حقوق بین الملل اعلام کرد: تحریم نباید به عدم دسترسی شهروندان به دارو و مواد غذایی منجر گردد. دیوان بین المللی دادگستری در 11 مهر 97 قرار موقت در دعوای ایران و آمریکا صادر کرد و دارو و اقلام پزشکی و مواد غذایی و اقلام کشاورزی را با قرار موقت درخواست کرد تا آمریکا از تحریم این موارد دست بردارد. همچنین تاکید نموده که آمریکا نباید محدودیتی در دسترسی ایران به این اقلام ایجاد کند و نباید موانعی در سیستم پولی شکل گیرد تا راه خرید این اقلام توسط ایران مسدود گردد.

وی، اظهار کرد: حق بر سلامت حقی قابل دادخواهی است. این حق یکی از پیچیده ترین حق های بشری در حوزه حقوق بین الملل است. حقوق بین الملل سلامت که با تکیه بر اسناد بین المللی گوناگون و نهادهای مختلف ملی و منطقه ای و دنیای در حال توسعه است، با مفاهیم جدیدی روبرو شده که در ظرف زمان این موارد را به نظم می کشد. مواردی مانند عدالت بهداشتی، مراقبت های اولیه بهداشتی، ارتقای سلامت و امنیت بهداشتی به عنوان یکی از مولفه های امنیت انسانی از جمله این موارد است. حق بر سلامت به عنوان حق بشری نقش مهمی در حرکت به سمت جامعه سالم دارد.

وی در انتها گفت: سازمان دنیای بهداشت در مورد حق بر بهداشت و سلامتی تا حدودی رویه انتقاد برانگیز داشته و سیستم نظارتی مناسبی در نظر نگرفته است، اما این سازمان از اواخر دهه 90 با ایجاد دپارتمانی آغاز به نهادینه کردن حق بر سلامتی با رویکرد حقوق بشری نموده است. این سازمان در سال 2008 گزارشی مبنی بر مراقبت اولیه بهداشتی، اکنون بیش از هر زمان دیگر صادر نموده و نابرابری در بهداشت عمومی در دو سطح ملی و بین المللی را مورد توجه قرار داده است.