حکمرانی مجازی، عزم جهانی برای شکستن سلطه غول های عظیم فناوری، کشورهای مختلف برای مدیریت فضای مجازی چه اقداماتی انجام داده اند؟ - تاورنا

گروه ارتباطات و فناوری اطلاعات خبرنگاران؛ معصومه شیری - دولت آمریکا بزرگترین شنود و رصد اینترنتی را انجام می دهد. این جمله بخشی از افشاگری های ادوارد اسنودن کارمند سابق آژانس امنیت ملی ایالات متحده آمریکا در سال 2013 است که مانند یک بمب خبری در رسانه های جهان بازتاب پیدا کرد و باعث تحولی بزرگ در حکمرانی مجازی جهان شد. اسناد محرمانه ای که نشان می داد دولت آمریکا و انگلیس با همکاری چند کشور دیگر از جمله کانادا و نیوزلند کوششهای گسترده ای را در زمینه جاسوسی و رهگیری به وسیله گلوگاه های مرکزی اینترنت انجام می دهند. بر اساس این اسناد طبقه بندی شده که به وسیله اسنودن در رسانه ها منتشر شد، فعالیت های جاسوسی آمریکا و انگلیس تنها به کشورهای رقیب ختم نمی شد بلکه شهروندان آمریکایی و متحدان آن ها مانند کشورهای عضو ناتو و اتحادیه اروپا هم از اعمال نفوذ دولت آمریکا بر فضای سایبری و اینترنت در امان نبودند.

پس از افشاگری های اسنودن، بسیاری از کشورهای جهان مانند چین، روسیه، مالزی،ایرلند، ترکیه، کانادا، سوئد، هند،کره جنوبی و ... به این فکر افتادند که برای در امان ماندن از نفوذ و جاسوسی آمریکا که غول های بزرگ فناوری را در اختیار دارد، باید حمکرانی مجازی خود را جدی تر بگیرند . چرا که قدرت و امنیت کشورها در گرو نحوه مدیریت و کنترلشان بر فضای مجازی است.

خیزشی جهانی برای انتها حاکمیت شرکت های بزرگ فناوری بر جهان

سال هاست که شرکت های بزرگ فناوری جهان بیشترین اطلاعات جهان را در اختیار دارند، سیلیکون ولی به اسم مرکز تجمع بزرگ ترین شرکت های فناوری جهان، آمریکا را به حاکم بی چون و چرای این صنعت در جهان تبدیل نموده است. شرکت هایی که جهانی فضای مجازی را در تمامی کشورها در سیطره خود قرار داده انده و امروز به جایی رسیده اند که در حوزه های مختلف مالی، اجتماعی و فرهنگی بر کشورها حکمرانی می نمایند و با دسترسی گسترده به اطلاعات کاربران سراسرجهان در صدد بهره برداری های مختلف و توسعه سلطه خود بر جهان هستند. انحصار این شرکت ها بر فضای مجازی و تکنولوژی تا حدی افزایش یافته است که در بسیاری از مواقع قوانین سایر کشورها را زیر پا گذاشته و از این طریق چالش های جدی را برای دولت ها به وجود می آورده اند.

این کشورها کوشش کردند با وضع قوانینی به سلطه غول های فناوری جهان بر کشور خود انتها دهند و این شرکت هایی را که عمدتا در اختیار آمریکا هستند وادار نمایند ضمن احترام به قوانین و هنجارهای داخلی آن ها از دست درازی به حریم شخصی کاربرانشان پرهیز نمایند.

این موضوع اما در سال های اخیر با انتقاد بسیاری از کشورها روبرو شد. تا حدی که کشورهای مختلفی در سراسر جهان از خواب غفلت بیدار شده و دست به ایجاد قوانینی علیه شرکت های بزرگ فناوری زدند. این کشورها کوشش کردند با وضع قوانینی به سلطه غول های فناوری جهان بر کشور خود انتها دهند و این شرکت هایی را که عمدتا در اختیار آمریکا هستند وادار نمایند ضمن احترام به قوانین و هنجارهای داخلی آن ها از دست درازی به حریم شخصی کاربرانشان پرهیز نمایند.

در ادامه به مرور نمونه هایی از قوانین و حکمرانی مجازی کشورهای مختلف جهان که اخیرا برای کنترل سلطه شرکت های بزرگ فناوری وضع شده است می پردازیم.

اتحادیه اروپا و شکستن انحصار غول های تکنولوژی

حدود دوسال پیش اتحادیه اروپا خواهان ایجاد یک بازار واحد اطلاعاتی شد تا به این ترتیب با حاکمیت غول های تکنولوژی مانند شرکت های فیس بوک، گوگل و آمازون مبارزه کند. این موضوع در قالب طرح پیشنهادی از سوی اتحادیه اروپا مطرح شد و نشان می داد که کشورهای اروپایی خواهان شکستن انحصار دسترسی آزاد غول های تکنولوژی به حجم بزرگ اطلاعات هستند.

شرکت های فناوری آمریکایی موظف به تاسیس دفاتر محلی در روسیه

مقامات روسیه سختگیری بر شرکت های فناوری آمریکایی افزایش داده اند و می گویند آنها باید تابع قوانین حاکمیتی روسیه باشند.البته این قوانین در مورد تمامی شرکت های فناوری خارجی که در روسیه فعال هستند اجرا می گردد، اما برای اعمال آنها بر روی شرکت های آمریکایی حساسیت های بیشتری به خرج داده می گردد.

از همین رو دومای روسیه قانونی را به تصویب رسانده است که به موجب آن شرکت های فناوری آمریکایی باید تا حداکثر 22 ژانویه سال 2022 در روسیه دفاتر محلی تاسیس نمایند و در غیر این صورت مجازات خواهند شد. بعلاوه شرکت های فناوری خارجی از سال 2014 موظف به ذخیره سازی داده های شخصی کاربران روسی بر روی سرورهایی در داخل خاک روسیه بوده اند.

خط و نشان بایدن برای تیک تاک

پلتفرم اشتراک ویدئو تیک تاک که اخیرا با لغو دستورالعمل ترامپ به وسیله بایدن از خطر ممنوعیت در آمریکا جان سالم بدر برده بود، مجد تهدید به ممنوعیت در این کشور شد. دولت بایدن اعلام نموده برنامه های چینی مانند تیک تاک و وی چت در صورت تمایل به ادامه فعالیت در آمریکا مجبور به انجام یکسری اقدامات سختگیرانه برای محافظت از داده های شخصی کاربران هستند. در این صورت دولت امریکا تصمیم می گیرد این برنامه ها فعالیت خود را ادامه دهند یا با ممنوعیت روبرو می شوند.

گفته می گردد مقامات آمریکایی نگران اند که اپلیکیشن هایی مانند تیک تاک مورد سوءاستفاده دولت چین برای ردیابی موقعیت مکانی، ایجاد پایگاه داده اطلاعات شخصی کارمندان عالی رتبه دولت و حتی جاسوسی شرکت ها برای دولت چین قرار گیرند. اگرچه مدیران تیک تاک هرگونه جاسوسی از داده های کاربران امریکایی به نفع دولت چین را رد نموده اند، در صورتی که دولت بایدن قانع نگردد تیک تاک و 8 اپلیکیشن چینی در امریکا برای همواره ممنوع می شوند.

ممنوعیت اخراج سیاستمداران فلوریدا از شبکه های اجتماعی

چند ماه پس از اخراج دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا از توئیتر و فیس بوک به علت نفرت پراکنی و تشویق هواداران خود به اعمال خشونت ؛ با پیگیری های راب دیسنتیس فرماندار فلوریدا قانونی عجیب در این استان آمریکا تصویب شد . بر اساس این قانون جنجالی شرکت های فناوری حق ندارند سیاستمداران استان فلوریدا را از پلتفرم های خود اخراج نمایند و اگر عمدا چنین کاری نمایند هر روز 250 هزار دلار جریمه می شوند.

این قانون تمامی سیاستمداران استان فلوریدا و تمامی نامزدهای تصدی پست های سیاسی در استان فلوریدا را شامل می گردد و بر اساس آن تمامی ساکنان استان فلوریدا می توانند در صورت تخلف شرکت های فناوری به همین علت آنها را مورد پیگرد قضایی قرار دهند.

درس عبرت نیجریه به توییتر

دولت نیجریه پس از حذف پستی از محمودو بوهاری، رئیس جمهور این کشور برای مدتی نامعلوم به وسیله توییتر،به علت فعالیت هایی که می توانند موجودیت نیجریه را زیر سوال ببرند این شبکه اجتماعی را مسدود کرد.

دولت نیجریه مدتی است که با مسئولان توییتر در مورد تاسیس یک دفتر در این کشور درگیر است و پس از این اتفاق توییتر اعلام نموده است ممنوعیت توییتر در نیجریه باعث می گردد که بسیاری از دیگر اقتصاد های نوظهور راه تازه ای برای جلب توجه پلتفرم ها پیدا نمایند.

حکمرانی مجازی در روسیه؛ فیسبوک و تلگرام جریمه شدند

یک سال پیش بود که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه لایحه ای را تحت اسم حاکمیت اینترنتامضا کرد براساس این قانون تهیه نمایندگان خدمات اینترنت در روسیه اجازه ندارند به سرورهای خارجی متصل باشند.

روسیه در راستای نظم بخشی به فضای اینترنت کشورش و حاکمیت بر آن، هشدارها و جریمه هایی را برای شبکه های اجتماعی و ارائه دهندگان سرویس های اینترنتی در نظر گرفته است.

از این رو روسیه در راستای نظم بخشی به فضای اینترنت کشورش و حاکمیت بر آن، هشدارها و جریمه هایی را برای شبکه های اجتماعی و ارائه دهندگان سرویس های اینترنتی در نظر گرفته است. به تازگی دادگاهی در روسیه فیسبوک و تلگرام را به علت امتناع از حذف محتوای ممنوعه به پرداخت جریمه محکوم کرد.این دادگاه در مسکو، شرکت فیسبوک را به پرداخت 17 میلیون روبل (تقریباً 236 هزار دلار) و تلگرام را به پرداخت 10 میلیون روبل (139 هزار دلار) محکوم نموده است.به گفته سازمان تنظیم مقررات روسیه، این اقدامات بخشی از فشار مسکو برای مهار غول های فناوری غربی و تقویت حاکمیت اینترنت است.

بعلاوه مسکو در 25 ام ماه مه فیسبوک را 362 هزار دلار جریمه نموده و یک ماه قبل تر هم تلگرام به علت خودداری از حذف پیغام هایی که مردم روسیه را به شرکت در تجمعات اعتراضی دعوت می کرد 69000 دلار جریمه شد.

قد علم کردن آلمان علیه تلگرام

مقامات آلمانی گفتند تلگرام به آستانه ای رسیده که در زمینه همکاری با مقامات، اکنون مانند فیس بوک، توییتر و تیک تاک با آن برخورد خواهد شد.بر همین اساس وزارت دادگستری آلمان گفت به گردانندگان تلگرام در امارات متحده عربی در مورد کوتاهی در فراهم کردن کانالی برای دریافت شکایات و معین یک مقام مسئول برای ارتباط در آلمان نامه نوشته اند. اگر تلگرام به این الزامات عمل نکند احتمالا با جریمه ای بالغ بر 5.5 میلیون یورو روبرو خواهد شد.

مهلت 24 ساعته روسیه به گوگل برای حذف محتوای ممنوع

چندی پیش روس کومنادزور دیده بان ارتباطات روسیه اعلام نموده بود که بیش از 26 هزار درخواست به گوگل برای حذف اطلاعات غیرمجاز شامل ویدیوهای حاوی اطلاعات درباره مواد مخدر یا خشونت ارسال نموده است اما از سوی گوگلی اقدامی برا حذف این محتواها صورت نگرفت. تا اینکه ناظر ارتباطات روسیه گفت گوگل تنها 24 ساعت برای حذف محتوای ممنوع فرصت دارد و در غیر این صورت این شرکت ضمن بین جریمه نقدی با کاهش سرعت ترافیک در این کشور روبرو خواهد شد.

بر همین اساس روسیه در راستای کنترل سلطه غول های فناوری اعلام نموده بود که اگر این شبکه اجتماعی قوانین مربوط به حذف محتواهای نامناسب و ضد منافع ملی روسیه را نپذیرد دسترسی به توییتر را در کشورش مسدود خواهد نمود.

این خط و نشان روسیه برای توییتر نتیجه داد و توییتر با پذیرش 91 درصد از درخواست های روسیه برای پاک کردن محتوای نامناسب و ضدمنافع ملی روسیه اقدام به حذف آن ها کرد.از همین رو مسکو هم گفت که دسترسی به توئیتر را در کشورش مسدود نمی نماید، اما کماکان سرعت بالا آمدن و لودشدن صفحات توئیتر را در نسخه موبایلی و وب کند خواهد نمود.

اپل داده های شخصی شهروندان چینی را در داخل کشور ذخیره می نماید

دولت چین از سال 2016 تمامی شرکت های فناوری خارجی را ملزم کرد که داده های شخصی شهروندان چین در داخل چین ذخیره سازی گردد تا از سوءاستفاده دولت های خارجی و تهدید امنیت ملی خود به وسیله رقبایی همانند آمریکا جلوگیری کند. ازهمین رو شرکت اپل مرکز داده ای نو در یک منطقه دورافتاده کوهستانی در چین تاسیس کرد که مدیریت آن به عهده یک شرکت فناوی وابسته به دولت چین بود.

دولت چین از سال 2016 تمامی شرکت های فناوری خارجی را ملزم کرد که داده های شخصی شهروندان چین در داخل چین ذخیره سازی گردد تا از سوءاستفاده دولت های خارجی و تهدید امنیت ملی خود به وسیله رقبایی همانند آمریکا جلوگیری کند.

اپل پیش از این هم به منظور تبعیت از قوانین داخلی چین تمامی داده های مربوط به خدمات آی کلود شهروندان چینی را که پیش از این در خارجاز کشو نگهداری می شدند را به سرورهایی در داخل چین منتقل نموده بود. اطلاعات سرورهای آی کلود شهروندان چینی قبلا در خارج از این کشور نگهداری می شدند. چین پیش از این تهدید نموده بود اگر اپل و شرکت های فناوری آمریکایی از قوانین پکن در مورد نگهداری داده های کاربران در داخل خاک ان پیروی ننمایند، از ادامه فعالیت آنها در این کشور جلوگیری می نماید.

بعلاوه اپل به منظور تامین نظر مقامات چینی کلیدهای رمزگشایی از داده های کاربران محلی را هم از آمریکا به داخل این کشور منتقل نموده است.

انگلیس در پی ممنوعیت رمزگذاری فیس بوک

کوشش برای تثبیت حاکمیت مجازی کشورها تنها به چین و روسیه ختم نمی گردد؛ دولت انگلیس هم چندی پیش با استفاده فیس بوک از فناوری رمزگذاری سرتاسری دراین پیغام رسان مخالفت کرد چرا که این فناوری را موجب بهره برداری منحرفان جنسی و افرادی که در پی آزار بچه ها هستند می داند. انگلیس گفت عدم استفاده شرکت های فناوری از ابزار رمزگذاری سرتا سری به پلیس انگلیس این امکان را می دهد تا افراد مشکوک در زمینه سوءاستفاده از بچه ها که عکس ها و ویدئوهای مناسب را از آنان به اشتراک می گذارند یا از بچه ها زورگیری می نمایند راحت تر شناسایی شوند. بعلاوه دولت این کشور گفت برای حفاظت از بچه ها در فضای مجازی قوانین تازه ای را وضع خواهد نمود.

اما در عین حال منتقدان دولت می گویند حذف فناوری رمزگذاری سر به سر به نیروهای امنیتی و اطلاعاتی این کشور این امکان را می دهد تا مخالفان و منتقدان دولت انگلیس را راحت تر شناسایی نمایند و نگرانی از حفظ امنیت بچه ها تنها یک بهانه است.

اقدامات چین برای مقابله با محتوای ناسالم اینترنتی

حدود یک ماه پیش بود که اداره فضای سایبری چین گفت این کشور برای مقابله با انتشار محتوای مروج خشونت و ابتذال، مقابله با سوءاستفاده از الگوریتم های اینترنتی، کلاهبرداری آنلاین، خشونت سایبری، فعالیت کسب و کارهای غیرقانونی و نشر اخبار دروغین در فضای مجازی رویه ها و ابتکار عمل های تازه ای را اجرا می نماید.

بر مبنای قوانین تازه چین افرادی که سبک های زندگی عجیبی را برای نمایش مواد غذایی مختلف و تبلیغات اینترنتی و افزایش کلیک ترویج نمایند باید جوابگو باشند.

بر همین اساس قوانین تازه ای وضع شد که حد و مرز استفاده بچه ها از اینترنت را معین نموده و پلتفرم های پخش زنده و نمایش ویدئو و هم گروه های اجتماعی آنلاین را سازمان دهی می نمایندوحذف محتوای زننده و خشن و مضر برای بچه ها و نوجوانان تسهیل خواهد شد.

بعلاوه با توجه به رفتارهای زننده بعضی هواداران شخصیت های مشهور در اینترنت که سلامت روحی و جسمی مردم را به خطر می اندازند، مجازات هایی برای این افراد در نظر گرفته خواهد شد. از سوی دیگر بر مبنای قوانین تازه افرادی که سبک های زندگی عجیبی را برای نمایش مواد غذایی مختلف و تبلیغات اینترنتی و افزایش کلیک ترویج نمایند باید جوابگو باشند.

هشدار آلمان به فیس بوک در مورد عدم ذخیره اطلاعات کاربران این کشور

چندی پیش مقامات آلمانی به فیس بوک مالک واتس اپ هشدار دادند که از پردازش داده های شخصی کاربران آلمانی این اپلیکیشن و سوءاستفاده از آنها دست بردارد. به همین دلیل کمیسیون حفاظت از داده ها و آزادی اطلاعات هامبورگ گفتکه اقداماتی قضایی انجام داده است که جلوی پردازش داده های خصوصی کاربران آلمانی واتس اپ را به وسیله فیس بوک می گیرد. پس از آن فیس بوک این درخواست آلمان را رد کرد و گفت که در برابر آن فرجام خواهی خواهد نمود.

واتس اپ چندی قبل از کاربران خود در سراسر جهان خواست تا با مفاد توافقنامه کاربری نو این اپلیکیشن موافقت نمایند که بر اساس آن واتس اپ حق به اشتراک گذاری داده های خصوصی کاربران با فیس بوک را پیدا می کرد. این امر با اعتراض شدید میلیاردها کاربر واتس اپ در سراسر جهان روبرو شد و موجب شد این اپلیکیشن فعلا از خواسته خود عقب نشینی کند.