خطر نابودی در کمین غارهای ایرانی - تاورنا

جواد نظام دوست در پی تبادل نظر با خبرگزاری ایسنا اضافه نمودند که در حال حاضر 2500 غار در کل کشور وجود دارد که این غارها در حال حاضر، احتیاج به امر اکتشاف دارند که هنوز نه اقدام عملی و نه اقدام علمی در این زمینه از طرف دستگاه های مسئول صورت نگرفته است. در ادامه مصاحبه از نکاتی که به آن اشاره شد این است که اگر بخواهییم سودرسان ترین ظرفیت های گردشگری را نام ببریم، بی شک صنعت گردشگری یکی از 10 تای اول این لیست پر سود واقع شده است. ایشان در ادامه درباره غارهایی که در حال حاضر از ظرفیت گردشگر پذیری آن ها استفاده می گردد را از بین این 2500 غار کشف شده، تنها 13 غار فعالیت گردشگری دارد که از این 12 غار، تنها یک غار است که توانسته هزینه های گردشگری و توسعه خودش را از محل درآمدهای غار دربیارد. بقیه غار ها یا تعطیل شده اند یا بودجه مورد نظرشان را از بودجه های دولتی و سازمانی دریافت می نمایند. در حال حاضر اگر بگویم که 10 هزار غار وجود دارد که نه کشف شده و نه هزینه های علمی و عمرانی برای آماده سازی این غارها وجود ندارد، اغراق نکرده ایم.

آقای نظام دوست با تاکید بر این موضوع که غارها را نباید تنها برای استفاده های گردشگری در نظر گرفت، اضافه نمود: بر اساس آئین نامه محیط زیست، در زمینه غارها، ضروری است تا غارها درجه بندی شوند و پس از آن تعیین کنیم کدام غار برای گردشگری و کدام غار برای بهره برداری مناسب است. متاسفانه در حال حاضر بیشتر استان ها با یکدیگر مسابقه گذاشته ان تا غارهای شهر خود را بدون انجام تحقیقات زمین شناسی و بستر شناسی، به عنوان غار گردشگری معرفی نمایند، که البته، ضرر این اقدام پس از مدتی نه تنها در چشم مسئولین آن شهر بلکه در چشم اکو سیستم و منابع طبیعی کشور نیز می رود. وی با بیان این که در حال حاضر 10 غار معروف کشور در معرض نابودی هستند، اضافه نمود: از جمله این غاره ا می توان به به غار دانیال، غار کتله خور در استان زنجان، غار نخجیر، غار علیصدر و غار قوری قلعه در کرمانشاه اشاره نمود. بر اساس شنیده های ما درباره غارهای ایران، متاسفانه در تعدادی از غارهای کشور بدون هماهنگی با کارگروه غارشناسی آغاز به ساخت و ساز و اجرای پروژه های گردشگری شده است.

حتی متاسفانه در بعضی غارها برای از بین رفتن حشراتی که ساکنان داخل غارها هستند سم پاشی می نمایند تا گردشگران راحت تر بتوانند از غار بازدید نمایند که این خود صدمه ای غیر قابل بازگشت به زیست بوم و طبیعت آن منطقه و در نهایت، اکو سیستم کشور است. نظام دوست در ادامه با تاکید بر اینکه گردشگری در غارها باید اصولی و مسئولانه باشد، گفت: نمی توانیم تمام امکانات شهری از جمله کافی شاپ ها و سالن های برگزاری مجالس را به داخل غارها ببریم و زیست بوم آنجا را نابود نکنیم. این کارهای غیر اصولی هزینه هایی دارد که باید به سختی هزینه آن را بپردازیم. چندین گونه جانوری مختلف در غارها زندگی می نمایند که زیست بوم ارزشمندی را درون آن پدید آورده اند. با این تبدیل غارها به شکل غیر اصولی به جاذبه های گردشگری، حتی در ورودی غارها موجودات در معرض خطر انقراضی وجود دارد که به صورت موقت در این مکان زندگی می نمایند. ممکن است این موجودات به راحتی به وسیله پروژه های غیر پژوهشی صدمه بینند و برای همواره منقرض شوند و صدماتی به محیط زیست وارد نمایند که تا سالیان سال اصلا معلوم و تعیین نگردد که مشکل از کجا هست و حل مشکل چگونه امکان پذیر است.

زیست بوم غارها با وجود اینکه زیست بوم محدودی است ولی به زیست بوم های انسانی متصل است. غارها، عضو جدا ناشدنی سیستم طبیعی زمین هستند که شامل تاریخ محیط زیست، بارش ها، هواشناسی و باستان شناسی می شوند و اطلاعات مفیدی درباره گذشته زمین در اختیار ما قرار می دهند ولی ما با گردشگری غیرمسوولانه این یادگار های ارزشمند تاریخی را ناخواسته از بین می بریم. در قسمتی از غارهای کوهستان البرز آب هایی به شکل یخ موجود است که این غارها ذخیره گاه آب، برای سال های پیش رو هستند. حال در نظر بگیرید که با ادامه روند تبدیل غیر اصولی غارها به مراکز گردشگری، چه بلایی بر سر ذخایر آب طبیعی چند سال بعد این منطقه خواهد آمد و چه ضرر بزرگی به طبیعت زمینی و انسانی منطقه برای سودجویی بعضی از افراد، خواهد آمد.

در کشور ما بیش از یک پنجم غارهای موجود در کشور، غارهای آبی هستند و داخل آن ها حوضچه های آب وجود دارد بنابراین این احتمال وجود دارد که داخل غارها شبکه یا سفره های آب زیرزمینی داشته باشیم. زمانی که غارها را نادانسته و بدون برخورداری از اطلاعات لازم آماده گردشگری می کنیم، غارهای آبی آلوده می شوند و شاید حساس ترین بخش آلودگی محیط زیست، آلودگی آب باشد چرا که ممکن است با هر دخالت بی جایی آلوده گردد. در حال حاضر بحران بعدی کره زمین، بحران بی آبی پیش بینی شده است. در پی این آلودگی منابع آبی و هدر رفت این منابع، صدمات جبرانناپذیری به کشور در سال های آینده، وارد خواهد شد.

در دو پروژه اقلیم شناسی و دیرین شناسی در غارها با همکاری انجمن غارشناسی و بخش علوم زمین سازمان زمین شناسی انجام شد که با نمونه برداری از آب این غارها اطلاعاتی درباره ذخایر آبی به دست آمد. از آنجایی که ما در نیم کره خشک کره زمین قرار داریم باید اطلاعات غارها را به دست آوریم تا بتوانیم از منابع آب و ذخایر آن استفاده کنیم تا بتوانیم این منابع را مدیریت کنیم.