یادداشت، بازی موازی اروپا و آبه - تاورنا

برای سفر به تور اروپا با بهترین کارشناسان مشورت کرده و بهترین برنامه سفر را انتخاب کنید.

به گزارش خبرنگاران، حسن روحانی، رئیس جمهور ایران روز آدینه در توکیو با نخست وزیر ژاپن ملاقات و تبادل نظر کرد. سید عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران گفت که در مذاکرات روز گذشته درباره موضوعات دوجانبه، منطقه ای، بین المللی از جمله برجام و تحریم های آمریکا بحث شد. او این تبادل نظرها را بسیار سنگین و فشرده خواند.

آبه شینزو، نخست وزیر ژاپن در ملاقات با رئیس جمهور ایران گفت که کشورش همکاری با سه کشور اروپایی در زمینه برجام را شروع نموده است. او چند ماه پیش به تهران سفر کرد تا پروژه آمریکایی برای تغییر موضع و رفتار تهران به ویژه در مورد برجام را به پیش ببرد، اما به دلیل تأکید ایران بر غیرقابل اعتماد بودن وعده های آمریکا، گفت وگوهای دو طرف در حول محور روابط دوجانبه باقی ماند و مسئله به آن صورتی که آمریکایی ها به دنبال آن بودند اصولاً مطرح نشد. فرانسوی ها هم کانالی را برای مذاکرات درباره توافق هسته ای گگردده بودند، اما آن هم پس از دبه آمریکایی ها در نیویوک راه به جایی نبرد. اظهارات جدید نخست وزیر ژاپن نشان می دهد که طرف مقابل پس از مواجهه با بن بست، کوشش می نماید راستای موازی و چند کاناله را برای تغییر موضوعات مرتبط با برجام ایجاد کند.

کشورهای اروپایی، و آسیایی که از طرح های جداگانه خود برای اقناع رئیس جمهور آمریکا ناامید شدند، اکنون با ترکیب راستاها و مکانیزم های اروپایی و غیراروپایی کوشش می نمایند شانس خود را در این زمینه بیازماند. از طرفی گمان می نمایند می توانند با اجماع هم دونالد ترامپ را راضی نمایند، به ویژه که رئیس جمهور آمریکا الان به واسطه موضوعاتی مانند استیضاح در داخل تحت فشار است. از طرف دیگر، ژاپن و کشورهای اروپا امید دارند که بتوانند با همراهی هم ایران را هم پای میز مذاکره بکشانند.

هر دو این راستا وابسته به چراغ سبز آمریکاست و هیچکدام تاکنون نتوانسته است مستقل از واشنگتن گامی را بردارد. پس در صورت ادغام این راستاها باز چشم آنها به دهان آمریکا خواهد بود. اما همچنان به نظر می رسد که این کشورها با ایجاد کانال هایی موازی تا حدودی تقسیم وظایف نموده اند که در آن هم تشویق باشد و هم تنبیه. ژاپنی ها فعلا در نقش پلیس خوب ایفای نقش می نمایند. در آن سوی میدان، اروپا گاه با وعده هایی مانند اینستکس ورود پیدا می نماید و گاه هم با تهدیدهای متفاوت سعی در مدیریت ایران دارد. مدتی پیش اروپایی ها در ازای برداشتن گام چهارم ایران، تهران را به خروج از برجام تهدید می کردند، اما پس از برداشتن گام چهارم، کلید زدن مکانیزم حل اختلاف را به عنوان شمشیر داموکلوس بالای سر ایران نگه داشته اند. خبرگزاری رویترز در گزارشی به نقل از منابع اروپایی اطلاع داد که اروپا می خواهد مکانیزم حل اختلاف را بدون ارجاع موضوع به شورای امنیت فعال کند. اروپایی ها می دانند که اگر مکانیزم ماشه کلید بخورد، ایران حتی از ان پی تی خارج خواهد شد. به همین دلیل در نقش پلیس بد، به تهدید کنترل شده روی آورده اند.

ایران معتقد است که عملا مکانیزم حل اختلاف را بر اساس بندهای 26 و 36 برجام کلید زده و به همین دلیل به کاهش تعهدات هسته ای خود روی آورده است. بر همین اساس، تهران معتقد است که بروکسل فاقد مبنای حقوقی برای فعال کردن مکانیزم ماشه است. اینکه اروپا مکانیزم حل اختلاف را بدون ارجاع آن به شورای امنیت کلید بزند شاید علاوه بر محدود کردن تبعات آن، به نوعی اذعان به عدم مشروعیت حقوقی اقدام خود داشته باشد. اما هدف آن فشار آوردن بر ایران برای توقف گام های کاهش تعهدات برجامی است.

جدای از اینکه هر راستا به جدایی یا به موازات هم چه ویژگی های داشته باشد، نکته مهم این است که هر دو راستا به سمت آمریکا منتهی می گردد. به همین دلیل هم هست که این راستاها پیش از این پیروز نبوده اند. تا بحال هم تفاوت محسوسی در طرف آمریکایی مشاهده نمی گردد که بتوان بر اساس آن به یک خروجی مطلوب امیدوارم بود.

نکته دیگر این است که ترکیب این دو مکانیزم، بدون آنکه ماهیت آن تغییر یابد، شبیه چرخاندن لقمه به دور سر (لقمه را دور سر چرخاندن) است. چرا که خروجی آن مشابه خروجی های پیشین خواهد بود، چون که از یک سرچشمه می جوشد. به عبارتی دو مکانیزم اروپا و ژاپن، دو بازوی متفاوت آمریکا برای کشاندن ایران به پای میز مذاکره واشنگتن هستند. بازی که یک سر آن بلوف اروپا برای استفاده از مکانیسم ماشه به منظور ترساندن تهران است.

.