آمار هایی از فروش جهانی کتاب در ایام کرونا - تاورنا

از وبسایت وزارت بهداشت درمان آموزش پزشکی دیدن نمایید.

به گزارش گروه فرهنگی خبرنگاران، فرجام کتاب و کتابفروشی در ایام پسا کرونا چیست؟ این، شاید سوال بسیاری از افرادی باشد که اشتغال اصلی خود را در حوزه کاری کتاب و در صنف ناشر و کتابفروش و موزع متمرکز کرده اند؛ و البته تمام آن ها پاسخی روشن و جذاب برای این سوال در داخل دریافت نمی کنند.

نهاد صنفی مربوطه به ارائه تعطیلی 90 درصد و تخمین خسارت 400 میلیارد تومانی رسیده و وعده می دهد که در حال رایزنی با دولت برای تأمین حمایت اقتصادی از این صنف است؛ دولتی که شاید کتاب فروش و ناشر کوچک ترین صنفی باشد که این روزها، دست نیاز برای حمایت به سوی او دراز کرده و هنوز معلوم نیست که سکه ای برای قرار دادن در دست این اصناف در انبان دارد یا نه؟ و اگر دارد، میلی به خرج کردنش دارد یا نه؟

نشریه پابلیشر ویکلی در تازه ترین گزارشی که درباره صنعت نشر در ایام شیوع کرونا منتشر کرده، از گرفتاری بزرگ این روز های ناشران در سراسر جهان یاد می کند: چه موقع باید به روال صادق اثر منتشر کنیم؟

این نشریه در گزارش خود، عنوان کرده در هفته منتهی به نیمه فروردین ماه سال جاری، تنها 6 عنوان جدید در فهرست 50 عنوان کتاب پرفروش بازار قرار داشته و تحلیل کرده کرونا به بحرانی تازه برای تولید و حمایت از انتشار آثار تازه و به اصطلاح جا انداختن آن در بازار و معرفی مطلوبش مبدل شده است. در همین زمینه مجموع فروش ناشران جهان در 3 ماهه ابتدای سال جاری میلادی نسبت به سال قبل با 7 درصد کاهش همراه شده است.

به همین دلیل پابلیشر ویکلی خبر داده مؤسسه انتشارات جان وایلی از پیش بینی کاهش درآمد 50 میلیون دلاری برای سال اقتصادی منتهی به آوریل آینده خود خبر داده و گفته درآمدش در این بازه بدون احتساب اقتصادیات و خروجی های مشابه کمتر از 25 میلیون دلار خواهد بود. همین موضوع نیز این بنگاه بزرگ نشر را برای انتشار عنوان های تازه خود طی روز های آینده با حساسیت بیشتری روبرو کرده است.

پابلیشر ویکلی، اما در کنار انتشار این آمارها، آماری هم از فروش کتاب در سه ماهه نخست سال جاری میلادی و همزمان با شیوع کرونا منتشر کرده و گفته در هفته های گذشته، کتاب های نوجوانان در کنار کتاب های مذهبی و نیز آثاری با موضوع تعطیلات با افزایش فروش خیره کننده روبرو بوده اند و فروشی با رشد نزدیک به 50 درصد را تجربه می کنند. این مساله، هم درباره کتاب های مخاطبان کودک و هم درباره کتاب های مخاطبان بزرگسال قابل توجه است.

این نشریه خبر داده که فروش کتاب های طنز طی هفته های اخیر با رشد نزدیک به 25 درصد و فروش کتاب های مذهبی نیز با فروش نزدیک به 24 درصد روبرو شده که این، نشان از اقبال خاص مخاطبان به موضوعاتی خاص در ایام کرونا دارد.

در ایران اما، کماکان برآوردی به این دقت از شرایط فروش آثار وجود ندارد. طی هفته های جاری به نقل از مدیر بزرگترین پلتفورم فروش کتاب های الکترونیکی در ایران عنوان شد که رشد 4 برابری در مراجعه به این سامانه در ایام قرنطیه ناشی از کرونا به دست آمده است. اما در زمینه فروش نسخه های چاپی مرجعی برای کسب و ارائه اطلاعات دقیق وجود ندارد. خانه کتاب معمولاً با 3 ماه تأخیر گزارش های خود را، از میزان فروش منتشر می کند که علتش تفاوت فصل ها و آغاز سال در ایران و اروپا است.

همچنین، طی روز های گذشته رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران، از خسارت 90 درصدی ناشران و کتابفروشان در ایام کرونا خبر داده و تخمین های اقتصادی اجرا شده را در این زمینه، رقمی بالغ بر 400 میلیون تومان را برآورد کرده است.

با این همه، وجود تحلیل هایی از این دست، در بازار کتاب ایران می توانست نسخه و راهکاری برای تدوین برنامه کاری، پیش روی ناشران باشد تا طی ماه های آینده بتوانند برنامه کاری خود را تنظیم کنند. اما نبود برنامه برای تولید اطلاعات کاربردی در موسساتی مانند خانه کتاب و بسته بودن دست مؤسسات خصوصی برای حرکت در چنین راستای اساساً راستا تدوین استراتژی و بازاریابی هوشمند در نشر ایران را بسته و اساس هیچ پژوهشِ به روز و کاربردی یا داده های آماری درباره رفتار مطالعاتی ایرانی ها در این ایام وجود ندارد.

استفاده از آمار و اطلاعات خانه کتاب درباره شرایط نشر طی سال های اخیر، همواره با حواشی زیادی همراه بوده است. با وجود اینکه بسیاری از این داده ها به صورت رایگان در اختیار مخاطب قرار نمی گیرند، اما در کاربردی بودن و پرداختن به موضوع بسیاری از آنها، تردید های جدی وجود دارد.

در کنار این مساله، سیستم جامع و همگرایی نیز بین ناشران ایرانی، برای گردآوری اطلاعات کاری صنعت نشر در ایران وجود ندارد و بسیاری از آنها، به نوعی برپایه تجربه خود و نه بر اساس اطلاعات و آمار و تحلیل های صحیح بازاریابی دست به انتخاب، تولید و عرضه محتوا می زنند که همین مساله ریسک و خطر این فعالیت اقتصادی را در بازار ایران بالا برده است.

با این همه به نظر می رسد که طی ایام پساکرونا، روز های بسیار خاص و سختی پیش روی ناشران ایرانی قرار خواهد داشت و در این میان البته آن هایی تاب خواهند آورد که قدرت تحلیل و پیش بینی بازار و رفتار مخاطبان را داشته باشند.